
มูลนิธิเพื่อการพัฒนาเด็ก (มพด.) ได้จัดทำคู่มือการพัฒนาผู้อำนวยการเล่น (Play Worker) โดยรวบรวมความรู้และประสบการณ์ของมูลนิธิเพื่อการพัฒนาเด็ก (มพด.) ร่วมกับมูลนิธิส่งเสริมสื่อเด็กและเยาวชน (สสย.) และเครือข่ายเล่นเปลี่ยนโลก โดยได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
คู่มือนี้พัฒนาขึ้นจากความเชื่อและประสบการณ์ร่วมกันว่า “การเล่นคือส่วนสำคัญยิ่งของชีวิตเด็ก” เพราะการเรียนรู้และพัฒนาการของเด็กตั้งแต่วัยปฐมวัยถึงประถมศึกษาเกิดขึ้นดีที่สุดผ่าน การเรียนรู้จากการเล่นและการเรียนรู้อย่างมีความสุข การสร้าง “ผู้อำนวยการเล่น” จึงเป็นกลไกสำคัญที่ช่วยให้มีบุคคลที่พร้อมและเข้าใจการส่งเสริมพัฒนาการเด็กผ่านการเล่นตามวัย
คู่มือยังเน้นว่า ครอบครัวคือสถาบันหลักที่ใกล้ชิดเด็กมากที่สุด พ่อแม่และผู้ปกครองจึงสามารถเป็นผู้อำนวยการเล่นของเด็กได้ รวมถึงผู้ใหญ่ที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเด็ก อาสาสมัคร หรือผู้สนใจทั่วไปก็สามารถมีบทบาทในการดูแลและส่งเสริมการเล่นของเด็กได้เช่นเดียวกัน โดยเนื้อหาภายในเล่มครอบคลุมประเด็นสำคัญ ได้แก่
- แนวคิดเด็กกับการเล่น
- เล่นอิสระ (Free Play)
- งานด้านการเล่น (Play Work)
- ผู้อำนวยการเล่น (Play Worker)
- ตัวชี้วัดการเล่น
- กระบวนการพัฒนา “ผู้อำนวยการเล่น (Play Worker)”
- กระบวนการที่ 1 สถานีความคิด
- กระบวนการที่ 2 เรียนรู้ธรรมชาติและความต้องการของเด็ก
- กระบวนการที่ 3 ความสำคัญและประโยชน์ของการเล่น
- กระบวนการที่ 4 สายใยพัฒนาการ : การเล่นตามช่วงวัย
- กระบวนการที่ 5 คุณค่าของการเล่น
- กระบวนการที่ 6 การเล่นอิสระ และ LOOSE PARTS
- กระบวนการที่ 7 คุณสมบัติและบทบาทของผู้อำนวยการเล่น
- กระบวนการที่ 8 การประเมินความเสี่ยง
- กระบวนการที่ 9 การพัฒนาสิ่งแวดล้อมในการเล่นเพื่อเอื้อต่อการพัฒนาเด็ก
- ตัวอย่างการกระบวนการพัฒนา “ผู้อำนวยการเล่น (Play Worker)”
เอกสารอ้างอิง:
มูลนิธิเพื่อการพัฒนาเด็ก. (2568). Play Worker คู่มือการจัดกระบวนการพัฒนาผู้อำนวยการเล่น. https://www.iamchild.org/play-worker-1/