เวทีสรุปบทเรียน ยกระดับศูนย์พัฒนาเด็กเล็กด้วยโปรแกรม 366 Q-KIDS ขับเคลื่อนคุณภาพศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก เดินหน้าสู่ระบบดูแลเด็กปฐมวัยอย่างยั่งยืน 

ผู้เชี่ยวชาญ-เครือข่ายศูนย์ฯ ร่วมถอดบทเรียน เสนอแนวทางยกระดับศูนย์เด็กเล็กทั่วประเทศ

เมื่อวันที่ 2 สิงหาคม 2568 ที่ศูนย์เรียนรู้สุขภาวะ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ได้จัดกิจกรรมสรุปบทเรียนการยกระดับคุณภาพศูนย์พัฒนาเด็กเล็กด้วยโปรแกรม 366 Q-KIDS โดยมีนายแพทย์พิศิษฐ์ ศรีประเสริฐ กรรมการบริหารแผน คณะที่ 3 สสส. เป็นประธาน พร้อมด้วยผู้บริหารและผู้เชี่ยวชาญจากหน่วยงานหลัก อาทิ นางสาวชลิดา ยุตราวรรณ์ ผู้อำนวยการกลุ่มงานส่งเสริมการจัดการศึกษาปฐมวัยและศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น นางสาวณัฐยา บุญภักดี ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนสุขภาวะเด็ก เยาวชน และครอบครัว (สำนัก 4) สสส. และ ดร.นิสา รัตนดิลก ณ ภูเก็ต ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนสุขภาวะชุมชน (สำนัก 3) สสส. รวมถึงคณะทำงาน 366 Q-KIDS และเครือข่ายศูนย์พัฒนาเด็กเล็กจากพื้นที่ต้นแบบทั่วประเทศ

กิจกรรมภายในงาน มีการนำเสนอผลลัพธ์และแลกเปลี่ยนบทเรียนจากการดำเนินงานจริง ทั้งในมุมของศูนย์พัฒนาเด็กเล็กต้นแบบและศูนย์ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กเครือข่าย ตามประเด็นสำคัญ เช่น บทบาทการเป็นพี่เลี้ยง การขับเคลื่อนงานร่วมกันผ่านกลไก 366 Q-KIDS การสร้างความสัมพันธ์และความร่วมมือระหว่างครู ผู้ดูแลเด็ก และบุคลากรในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กในตำบลสุขภาวะและพื้นที่เครือข่าย โดยมีเป้าหมายเพื่อเสริมสร้างความรู้และแนวทางพัฒนาการดูแลเด็กเล็กอย่างมีคุณภาพและยั่งยืน

นางสาวณัฐยา บุญภักดี ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนสุขภาวะเด็ก เยาวชน และครอบครัว (สำนัก 4) สสส. ได้กล่าวถึงศักยภาพและความมุ่งมั่นของคณะครู ผู้บริหาร และเครือข่ายศูนย์พัฒนาเด็กเล็กทุกแห่งที่ร่วมกันขับเคลื่อนงานอย่างหนัก แม้ว่าภาระงานจะเพิ่มขึ้นหลายเท่าตัว ทุกฝ่ายยังคงปฏิบัติหน้าที่ด้วยใจรัก พร้อมเน้นย้ำว่าการเป็นศูนย์พัฒนาเด็กเล็กต้นแบบจำเป็นต้องได้รับการสนับสนุนด้านโครงสร้าง ทรัพยากร และนโยบายอย่างชัดเจน เพื่อให้การทำงานหนักกลายเป็นภารกิจที่มีคุณค่าและเดินหน้าต่อไปได้อย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในยุคที่ประเทศไทยเผชิญภาวะเด็กเกิดน้อยและเด็กส่วนใหญ่เติบโตในครอบครัวยากจน การลงทุนในการพัฒนาเด็กปฐมวัยจึงเป็นทางเลือกคุ้มค่าสูงสุด ที่ช่วยสร้างอนาคตของประเทศอย่างมั่นคง

ทางด้าน ดร.นิสา รัตนดิลก ณ ภูเก็ต ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนสุขภาวะชุมชน (สำนัก 3) สสส. ได้กล่าวถึงบทบาทของกลไกความร่วมมือระหว่างครู ผู้บริหาร องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ภาคประชาชน และวิชาการ ที่มีส่วนช่วยขับเคลื่อนงานพัฒนาเด็กปฐมวัยอย่างเป็นรูปธรรม ระบบพี่เลี้ยงและการนิเทศที่ต่อเนื่องส่งผลให้เกิดการเรียนรู้และสะท้อนปัญหาอย่างตรงไปตรงมา พร้อมนำแนวทางพัฒนาเชิงระบบ เช่น การบูรณาการโครงการเข้ากับงานประจำ การจัดงบประมาณและนโยบายรองรับระยะยาว และการขยายผลจากพื้นที่ต้นแบบสู่ระดับจังหวัดและประเทศ เพื่อเสริมความเข้มแข็งในการพัฒนาเด็กปฐมวัยในทุกภูมิภาค

นางสาวชลิดา ยุตราวรรณ์ ผู้อำนวยการกลุ่มงานส่งเสริมการจัดการศึกษาปฐมวัยและศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น ได้กล่าวถึงศักยภาพของศูนย์พัฒนาเด็กเล็กต้นแบบที่นำเสนอข้อมูลครบถ้วนตามมาตรฐานทั้ง 3 ด้าน รวมถึงการเตรียมขยายผลในปีถัดไป และการยกระดับโครงสร้าง เช่น จัดสรรงบประมาณตามช่วงวัย เตรียมความพร้อมรับเด็กอายุต่ำกว่า 2 ปี รวมถึงการปรับตัวชี้วัดมาตรฐานให้สอดคล้องกับคุณภาพเด็กมากขึ้น ทั้งด้าน IQ และ EQ นอกจากนี้ยังมีแผนออกแบบงบประมาณรายหัวและโครงการส่งเสริมความปลอดภัยตั้งแต่ปฐมวัย

นายแพทย์พิศิษฐ์ ศรีประเสริฐ กรรมการบริหารแผน คณะที่ 3 สสส. ได้เน้นย้ำถึงพลังของการเรียนรู้ร่วมกันและการนำแนวคิดต้นแบบไปทดลองใช้จริงในระยะเวลาเพียง 6 เดือน ซึ่งช่วยให้การขับเคลื่อนงานรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ จุดเด่นของเวทีแลกเปลี่ยนนี้ไม่ใช่แค่การนำเสนอผลงาน แต่คือการสร้างเครือข่ายแห่งการเรียนรู้ เป้าหมายในการยกระดับคุณภาพชีวิตเด็กปฐมวัยให้เกิดขึ้นจริง โดยมองว่าเด็กวันนี้คือผู้ใหญ่ที่จะดูแลสังคมในวันข้างหน้า การลงทุนทางสังคมในเด็กเล็กจึงเป็นรากฐานสำคัญของประเทศ

จากการนำเสนอผลการดำเนินงานของศูนย์พัฒนาเด็กเล็กต้นแบบในพื้นที่ต่าง ๆ อาทิ องค์การบริหารส่วนตำบลยางขี้นก จังหวัดอุบลราชธานี องค์การบริหารส่วนตำบลดงมูลเหล็ก จังหวัดเพชรบูรณ์ องค์การบริหารส่วนตำบลนาทอน จังหวัดสตูล องค์การบริหารส่วนตำบลทรายขาว จังหวัดเชียงราย องค์การบริหารส่วนตำบลภูหอ จังหวัดเลย และองค์การบริหารส่วนตำบลราชสถิตย์ จังหวัดอ่างทอง พบว่า ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กทุกแห่งที่ร่วมโครงการ มีผลลัพธ์ด้านพัฒนาการเด็กดีขึ้นทั้ง 3 มาตรฐาน ไม่ว่าจะเป็นพัฒนาการสมวัย มีสุขนิสัยที่เหมาะสม และการมีคุณธรรม วินัยและความเป็นพลเมืองดี พร้อมตั้งเป้าหมายและแผนดำเนินงาน 3 ปี เพื่อแก้ไขปัญหาเฉพาะพื้นที่ เช่น เด็กติดจอ สมาธิสั้น ภาษาล่าช้า กล้ามเนื้อไม่แข็งแรง โดยเน้นการอบรมผู้ปกครอง เสริมสร้างศักยภาพครู การคัดกรองเด็กพิเศษ และการใช้ชุดความรู้ 366 Q-KIDS อย่างต่อเนื่อง รวมถึงความร่วมมือกับหน่วยงานท้องถิ่น กองทุน สสส. โรงพยาบาล และกลไก 4+1 เพื่อสร้างระบบดูแลเด็กแบบองค์รวมและยั่งยืน

ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กต้นแบบได้เข้าร่วมการพัฒนาระบบการดูแลเด็กปฐมวัยโดยชุมชนท้องถิ่น ได้ผ่านการติดตามให้คำแนะนำอย่างใกล้ชิดจากทีมสนับสนุนวิชาการและผู้เชี่ยวชาญด้านการศึกษาปฐมวัย ซึ่งได้สะท้อนภาพความประทับใจอย่างชัดเจนต่อความตั้งใจจริงของผู้บริหารท้องถิ่น รวมถึงความร่วมมืออย่างเข้มแข็งจากทุกภาคส่วนที่บูรณาการการจัดการเรียนรู้ สิ่งแวดล้อม และการบริหารจัดการอย่างครบวงจร แม้จะต้องเผชิญกับอุปสรรคหลากหลาย ทั้งข้อจำกัดด้านสถานที่ ปัญหาอินเทอร์เน็ต และบริบทของพื้นที่ชายขอบ แต่ด้วยความมุ่งมั่นและการสนับสนุนอย่างใกล้ชิด ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กต้นแบบทุกแห่งสามารถบรรลุเป้าหมายและมาตรฐานที่วางไว้ได้อย่างเป็นรูปธรรม  นอกจากนี้ทีมสนับสนุนวิชาการ และทีมผู้เชี่ยวชาญยังยกย่องบทบาทสำคัญที่ส่งผลต่อโครงการ “366 Q-KIDS” ในการยกระดับคุณภาพการศึกษาเพื่อการพัฒนาเด็กอย่างยั่งยืนนั้น ผู้บริหารท้องถิ่นและครูต้องมีทั้ง “ใจ” และ “ความตั้งใจจริง” รวมถึงศูนย์พัฒนาเด็กเล็กต้นแบบควรส่งเสริมภาวะผู้นำทางวิชาการของครูและสร้างเครือข่ายความร่วมมือที่เข้มแข็ง โดยเฉพาะความร่วมมือจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและกลไกกลาง เช่น ผู้อำนวยการกองการศึกษา ถือเป็นปัจจัยสำคัญในการขับเคลื่อนความสำเร็จ จากการดำเนินงานที่ผ่านมา สะท้อนให้เห็นถึงการเรียนรู้ร่วมกันและการพัฒนาที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องแบบมีส่วนร่วม โดยมีเด็กเป็นหัวใจสำคัญของการพัฒนา พร้อมฝากข้อคิดให้ครูและผู้เกี่ยวข้องยอมรับการเปลี่ยนแปลง สร้างสรรค์สิ่งใหม่ และใช้มาตรฐานสถานพัฒนาเด็กปฐมวัยแห่งชาติเป็นเครื่องมือในการยกระดับคุณภาพระบบการศึกษาทั้งระบบ โดยไม่เน้นเพียงผลลัพธ์ในรูปแบบตัวเลขหรือคะแนน แต่ให้ความสำคัญกับการพัฒนาคุณภาพชีวิตเด็กและสร้างความมั่นคงทางการศึกษาของชุมชนในระยะยาว

กิจกรรมสรุปบทเรียนการยกระดับคุณภาพศูนย์พัฒนาเด็กเล็กด้วยโปรแกรม 366 Q-KIDS ในครั้งนี้ได้สร้างเวทีแห่งการแลกเปลี่ยนความรู้และสะท้อนปัญหาอย่างตรงไปตรงมา เกิดการกำหนดเป้าหมายและแผนงานที่เป็นรูปธรรม พร้อมนำเสนอแนวทางการสนับสนุนจากภาคีเครือข่ายในทุกระดับ แม้จะมีข้อจำกัดหลายด้าน แต่ด้วยความตั้งใจและการสนับสนุนจากเครือข่าย จะนำไปสู่การพัฒนาคุณภาพศูนย์เด็กเล็กในระดับประเทศได้อย่างต่อเนื่องและสอดคล้องกับบริบทจริง อนาคตของเด็กจึงจะเป็นอนาคตที่แข็งแกร่งของสังคมไทยต่อไป

ดูรูปภาพและติดตามข่าวสารเพิ่มเติมได้ที่

เวทีสรุปบทเรียนการยกระดับคุณภาพศูนย์พัฒนาเด็กเล็กด้วยโปรแกรม 366 Q-KIDS

https://www.facebook.com/share/p/1JHAPFc5T3

ทิศทางการทำงานยกระดับคุณภาพศูนย์พัฒนาเด็กเล็กด้วยโปรแกรม 366 Q-KIDS

https://www.facebook.com/share/p/175ViYZ3Do/?mibextid=wwXIfr