คู่มือประเมินผลและส่งเสริมพัฒนาการเด็กสุ่มเสี่ยง (DAIM)

“คู่มือประเมินและส่งเสริมพัฒนาการเด็กกลุ่มเสี่ยง” (เล่มเขียว) หรือ Developmental Assessment For Intervention Manual (DAIM) ถูกพัฒนาขึ้นมาเพื่อใช้กับทารกแรกเกิดที่มีน้ำหนักน้อยเมื่อแรกคลอด (Low Birth Weight) ทั้งในกรณีคลอดก่อนกำหนด และจากภาวะแทรกซ้อนในขณะตั้งครรภ์ หรือการขาดออกซิเจนขณะคลอด (Birth Asphyxia) รวมถึงเด็กที่คลอดตามปกติแต่มีพัฒนาการล่าช้าในภายหลัง

สาเหตุของพัฒนาการล่าช้าอาจเกิดจากพ่อแม่ที่ต้องออกไปทำงานนอกบ้าน ปล่อยให้เด็กอยู่ในการดูแลของปู่ ย่า ตา ยาย ซึ่งบางครั้งอาจขาดการกระตุ้นที่เหมาะสม หรือเกิดจากความเครียดสะสมในเด็ก (Toxic Stress) รวมถึงพฤติกรรมการเลี้ยงดูที่ใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ เช่น โทรทัศน์หรือโทรศัพท์มือถือเลี้ยงเด็กแทนปฏิสัมพันธ์โดยตรง จนทำให้เกิดปัญหากลุ่มอาการคล้ายออทิสติก (Pseudo Autism) เพิ่มมากขึ้น

การดูแลเด็กกลุ่มเสี่ยงเพื่อป้องกันปัญหาพัฒนาการล่าช้า เป็นภารกิจที่กระทรวงสาธารณสุขให้ความสำคัญมาโดยตลอด และต้องการแนวทางที่มีประสิทธิภาพในการแก้ปัญหา แม้เด็กจะเริ่มมีภาวะพัฒนาการล่าช้า แต่สมองของเด็กยังสามารถฟื้นฟูและพัฒนาได้ หากได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิดจากพ่อแม่หรือผู้ดูแลที่ใส่ใจ มีสัมพันธภาพที่อบอุ่นและมั่นคง (Warm and Reliable Relationship) โดยใช้คู่มือ DAIM อย่างสม่ำเสมอทุกเดือน ร่วมกับการติดตามจากอาสาสมัครสาธารณสุข (อสม.) และเจ้าหน้าที่สาธารณสุข

• การใช้คู่มือประเมินและส่งเสริมพัฒนาการเด็กกลุ่มเสี่ยง
• แบบบันทึกการตรวจประเมินทางกาย
• การส่งเสริมพัฒนาการเด็กกลุ่มเสี่ยง โดยพ่อแม่ ผู้ปกครอง
• แผนผัง การดูแลเฝ้าระวัง คัดกรอง และส่งเสริมพัฒนาการเด็ก วัยแรกเกิด – 6 ปี
• การตรวจประเมินระบบประสาทและพัฒนาการ (Neurodevelopment)
• แบบบันทึกการประเมินและส่งเสริมพัฒนาการเด็กกลุ่มเสี่ยง โดยพ่อแม่ ผู้ปกครอง เจ้าหน้าที่สารณสุข
• แบบบันทึกการคัดกรองและส่งเสริมพัฒนาการเด็กกลุ่มเสี่ยง โดยเจ้าหน้าที่สาธารณสุข.
• แบบบันทึกการตรวจประเมินระบประสาทและพัฒนากาการ (Neurodevelopment) โดยเจ้าหน้าที่สาธารณสุข
• อุปกรณ์สำหรับคัดกรองพัฒนาการเด็กกลุ่มเสี่ยง

หวังเป็นอย่างยิ่งว่า คู่มือ DAIM เล่มเขียว นี้ จะเป็นเครื่องมือสำคัญในการดูแลเด็กกลุ่มเสี่ยงให้ปลอดภัยจากภาวะพัฒนาการล่าช้า และเติบโตเป็นกำลังสำคัญของสังคมในอนาคต โดยไม่กลายเป็นภาระทางสังคม