พ่อแม่มือใหม่มักตื่นเต้นกับการต้อนรับลูกคนแรก และของขวัญยอดนิยมที่เด็กเล็กมักได้รับคือ “ของเล่น” แม้ในช่วงแรกของเล่นจะดึงดูดความสนใจได้ดี แต่เมื่อเวลาผ่านไปเด็กอาจเบื่อ เพราะพวกเขาต้องการสิ่งกระตุ้นที่ช่วยส่งเสริมพัฒนาการอยู่เสมอ ซึ่ง การเล่นกระตุ้นประสาทสัมผัส (Sensory Play) คือคำตอบสำคัญ
การเล่นกระตุ้นประสาทสัมผัสคืออะไร
Sensory Play เป็นการเล่นที่กระตุ้นประสาททั้ง 7 ด้าน ได้แก่
- การมองเห็น (Sight)
- การได้ยิน (Hearing)
- การได้กลิ่น (Smell)
- การรับรส (Taste)
- การสัมผัส (Touch)
- การทรงตัว (Vestibular)
- การรับรู้อิริยาบถของร่างกาย (Proprioception)
สองส่วนหลังมักถูกมองข้าม ทั้งที่มีบทบาทสำคัญในการรับรู้ร่างกาย การออกแรง และการรักษาสมดุล ซึ่งจำเป็นต่อการทำกิจกรรมต่าง ๆ ในชีวิตประจำวัน
ทำไม Sensory Play จึงสำคัญ
ผู้เชี่ยวชาญด้านสันทนาการบำบัดจากรัฐโอไฮโอ สหรัฐอเมริกา อธิบายว่า Sensory Play ช่วยสร้างการเชื่อมต่อเส้นประสาทในสมองตั้งแต่วัยทารก ส่งเสริมให้เด็กสามารถทำงานซับซ้อนได้ดีขึ้นในอนาคต
ประโยชน์ของ Sensory Play
- ด้านภาษา เด็กจะอธิบายสิ่งที่ตนทำจากประสบการณ์ตรง ทำให้ทักษะการสื่อสารพัฒนาขึ้นอย่างเป็นธรรมชาติ
- ด้านกล้ามเนื้อ ช่วยพัฒนาทั้งกล้ามเนื้อมัดใหญ่ เช่น นั่ง ยืน และมัดเล็ก เช่น เขียน ผูกรองเท้า เด็กเรียนรู้ผ่านการลงมือทำอย่างสนุก ไม่ใช่การบังคับ
- ด้านสติปัญญา ช่วยให้เด็กตั้งคำถาม ทดลอง คิดวิเคราะห์ และแก้ปัญหา เช่น การตักของจากภาชนะหนึ่งไปอีกภาชนะหนึ่ง หรือการรักษาสมดุลบนชิงช้า
- ด้านอารมณ์และสมาธิ ช่วยให้เด็กรู้จักสงบ ลดความเฉื่อยชา หรือเพิ่มสมาธิให้เด็กที่วอกแวกง่าย
- ด้านสังคม เมื่อเล่นร่วมกับพี่น้องหรือเพื่อน เด็กจะเรียนรู้การสื่อสาร การแก้ปัญหา การปรับตัว และการมีส่วนร่วมกับผู้อื่น
ตัวอย่างกิจกรรมง่าย ๆ สำหรับทำที่บ้าน
- ถังทราย
- ถังใส่กระดาษชิ้นเล็ก ๆ
- สำลี กระดุม หญ้าแห้ง
- การพิมพ์ลายนิ้วมือด้วยสี
- ของใช้ในบ้านที่ปลอดภัยและหลากหลายรูปแบบ
ทุกกิจกรรมควรมีกระบวนการกระตุ้นประสาททั้ง 7 ด้าน และที่สำคัญที่สุดคือ พ่อแม่ต้องมีเวลาเล่นร่วมกับลูก เพื่อสร้างประสบการณ์ที่ดีและช่วยส่งต่อการเรียนรู้
หากท่านใดสนใจเกี่ยวกับ Sensory Play เล่นเพื่อเสริมพัฒนาการเด็ก สามารถเข้าไปอ่านบทความเพิ่มเติมได้ที่ https://shorturl.asia/lnW7m
เอกสารอ้างอิง:
จารยา บุญมาก. (2568). คุ้มค่าทุกการขยับกับ Sensory Play : เล่นเพื่อเสริมพัฒนาการเด็ก. letsplaymore. https://shorturl.asia/lnW7m
