คู่มือการเล่นลูสพาร์ท : ชิ้นส่วนเคลื่อนย้ายได้

หากทุกท่านลองมองย้อนกลับไปช่วงวัยเด็กจะพบว่าเด็ก ๆ จะเล่นอิสระกับสิ่งของที่อยู่ในวิถีชีวิต ตามบริบทของท้องถิ่น หรือเล่นกับทั้งธรรมชาติสิ่งมีชีวิต สิ่งไม่มีชีวิต ขยะ สิ่งที่ไม่ใช้แล้ว ของที่มีอยู่ในครัวเรือน “ทุกสิ่งอย่างรอบตัวเราคือของเล่น”

การเล่นแบบนี้เรียกว่า การเล่นแบบลูสพาร์ท (Loose Part Play) คือการเล่นกับสิ่งของหรือชิ้นส่วนเคลื่อนย้ายได้ ต่อได้ ถอดได้ ออกแบบได้หลายวิธี ไม่มีทิศทางการเล่นที่เฉพาะเจาะจง โดยการเล่นรูปแบบนี้ฝึกให้เด็กได้สำรวจ (Explore) สิ่งที่เด็กสนใจซึ่งนำไปสู่การเรียนรู้ที่ไม่มีที่สิ้นสุด การเล่นแบบ Loose Part เกิดจากแนวคิดที่ว่า… “เด็กทุกคนล้วนต้องการที่จะสร้างสิ่งใดสิ่งหนึ่งขึ้นมาด้วยตัวของเขาเอง”

สิ่งของที่เด็กเล่นนั้นอาจมาจากธรรมชาติ ของใช้ในบ้าน หรือแม้กระทั่งของที่ไม่ใช้ เช่น ก้อนหิน กรวดหิน ทราย ใบไม้ เศษไม้ท่อนไม้ ดอกไม้ เครื่องครัว ของใช้ในบ้าน ยางรถยนต์ หรือจักรยาน เสื้อผ้าเก่า ๆ เชือก ท่อ PVC เพราะของทุกสิ่งสนับสนุนให้เด็กเล่นแบบปลายเปิด (Open-Ended Play) ซึ่งจะทำให้เด็กมีความสนุก เติมเต็มความรู้สึกอยากรู้อยากเห็นในตัวเอง และเห็นคุณค่าของผลลัพธ์จากการค้นพบสิ่งต่าง ๆ ในระหว่างการเล่น ซึ่งเป็นโอกาสดีที่เด็กจะได้ ค้นคว้า ค้นพบ สำรวจ และสร้างสรรค์ ผ่านการเล่นนั่นเอง

คู่มือแปลเล่มนี้จะช่วยให้คนทำงานด้านการเล่นอิสระ ได้มีมุมมองเชิงลึกเกี่ยวกับการเล่นกับลูสพาร์ทในสถานการณ์ของโลกปัจจุบัน ผลลัพธ์ที่น่าอัศจรรย์ แนวทาง และเครื่องมือการส่งเสริมกระบวนการเล่นอิสระลูสพาร์ท การจัดการเพื่อให้เกิดความต่อเนื่อง บทบาทของผู้อำนวยการเล่น (Play workers) การประเมินความเสี่ยงและกรณีศึกษาต่าง ๆ การจัดทำงานการเล่นระดับนโยบาย ที่สามารถมองเชื่อมโยง และประยุกต์ในบริบทของสังคมบ้านเราได้

โดยเนื้อหาภายในเล่มครอบคลุมประเด็นสำคัญ ได้แก่

• การเล่นลูสพาร์ท: ชิ้นส่วนเคลื่อนย้ายได้
• แนวทางการปฏิบัติในการเริ่มต้น
• การเอื้ออำนวยให้เกิดการเล่นแบบชิ้นส่วนเคลื่อนย้ายได้
• การวางแผน นโยบาย และขั้นตอนการปฏิบัติ